Έφηβοι, διατροφή, φυσική δραστηριότητα και σωματικό βάρος
Δημοσιεύθηκε από Συλλιγαρδάκης Νικόλαος σε Diet, recipes, συνταγές, διατροφή, δίαιτα, · 25 Φεβρουάριος 2020
Tags: Διατροφή, φυσική, δραστηριότητα, σωματικό, βάρος, έφηβοι, εφήβους
Tags: Διατροφή, φυσική, δραστηριότητα, σωματικό, βάρος, έφηβοι, εφήβους
Η διατροφή και η φυσική δραστηριότητα αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες της σωματικής ανάπτυξης και υγείας του εφήβου. Οι στάσεις και οι συμπεριφορές σχετικά με τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα διαμορφώνονται από την παιδική ηλικία και εγκαθίστανται κυρίως την περίοδο της εφηβείας. Η ποιότητα της διατροφής, η παχυσαρκία και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας στους εφήβους περιλαμβάνονται σήμερα μεταξύ των σημαντικότερων ζητημάτων που αφορούν τη δημόσια υγεία διεθνώς.
Η υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με τη φυσική άσκηση συνιστούν σημαντικούς προστατευτικούς παράγοντες για την υγεία των εφήβων, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Η λήψη πρωινού γεύματος, η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σε συνδυασμό με την αποφυγή τροφών πλούσιων σε ενέργεια αλλά φτωχών σε θρεπτικά συστατικά (π.χ. τα αναψυκτικά), αποτελούν μερικούς από τους δείκτες υγιεινής διατροφής και δίαιτας στους εφήβους.
Το πρωινό γεύμα θεωρείται το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας και οι έφηβοι που το λαμβάνουν συχνά καλύπτουν σε μεγάλο ποσοστό τις ημερήσιες ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά. Η παράλειψη του πρωινού οδηγεί σε κατανάλωση προϊόντων χαμηλής θρεπτικής αξίας κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατ’ επέκταση σε αύξηση του κινδύνου εμφάνισης παχυσαρκίας, ενώ επιπλέον επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα προσοχής, τη μνήμη και τη σχολική απόδοση.
Όσον αφορά τη φυσική δραστηριότητα, ένα σταθερά υψηλό επίπεδο δραστηριότητας και η ήπια σωματική άσκηση συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη του σώματος του εφήβου, στην ενδυνάμωση των οστών και των μυών, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων κίνησης, καθώς επίσης και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της θετικής εικόνας σώματος. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η φυσική δραστηριότητα συμβάλλει στη διατήρηση του ισοζυγίου ενέργειας αποτρέποντας την παχυσαρκία.
Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα; Πως τρέφονται και πως ζουν οι νέοι μας σήμερα; Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν είναι και τόσο ενθαρυντικά.
Πρωινό
- Μόνο 2 στους 5 εφήβους τρώνε πρωινό κάθε μέρα της εβδομάδας.
- Ένα στα τρία 15χρονα κορίτσια και παρόμοιο ποσοστό αγοριών ίδιας ηλικίας δεν τρώνε ποτέ πρωινό πριν πάνε σχολείο.
Την περίοδο 2002-2010 έχει αυξηθεί το ποσοστό των εφήβων που παίρνουν κάθε μέρα πρωινό.
Ποιότητα διατροφής
- Τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα τρώει φρούτα και σαλάτα ή λαχανικά σχεδόν 1 στους 3 εφήβους, κυρίως τα κορίτσια.
- Το 35,5% των μαθητών κυρίως τα αγόρια, καταναλώνουν γλυκά ή αναψυκτικά σχεδόν κάθε μέρα.
- Όσο μεγαλώνουν οι έφηβοι, περιορίζουν τα φρούτα και τα λαχανικά στη διατροφή τους, ενώ αυξάνουν τα αναψυκτικά και τα γλυκά.
Την περίοδο 2006-2010 αυξάνεται το ποσοστό των μαθητών που καταναλώνουν τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα φρούτα και λαχανικά, ενώ αντίθετα μειώνεται η κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών.
Φυσική δραστηριότητα
Ένας στους 3 έφηβους κάνει κάποια φυσική δραστηριότητα (διάρκειας 1 ώρας) τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 11 και 13 ετών.
Σωματικό βάρος - Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)
- Λίγο περισσότεροι από τους μισούς εφήβους έχουν κανονικό βάρος για την ηλικία και το φύλο τους.
- Ένας στους 5 εφήβους είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος, ενώ 1 στους 4 έχει βάρος μικρότερο του ενδεδειγμένου.
Αντίληψη για το σωματικό βάρος
- Ένας στους 4 εφήβους θεωρεί το σώμα του παχύ, κυρίως τα κορίτσια και οι 15χρονοι μαθητές.
- Όσο μεγαλώνουν τα κορίτσια αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός όσων αντιλαμβάνονται το σώμα τους ως παχύ.
- Τρία στα 5 κορίτσια που θεωρούν το σώμα τους παχύ, έχουν φυσιολογικό ή χαμηλότερο του φυσιολογικού βάρος βάσει του ΔΜΣ. Αντίθετα, το 17,2% των αγοριών που θεωρούν το σώμα τους αδύνατο ή κανονικό, είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι σύμφωνα με τον ΔΜΣ.
Δίαιτα
- Ένας στους 6 εφήβους κάνει δίαιτα, κυρίως τα κορίτσια και οι 15χρονοι μαθητές, ενώ 1 στους 4 δεν κάνει μεν δίαιτα αλλά θεωρεί πως θα έπρεπε να αδυνατίσει.
- Μεταξύ όσων κοριτσιών κάνουν δίαιτα ή αυτών που θεωρούν ότι θα έπρεπε να κάνουν δίαιτα για να χάσουν κιλά, η πλειονότητα (7 στα 10) έχουν φυσιολογικό ή χαμηλότερο του φυσιολογικού βάρος σύμφωνα με τον ΔΜΣ.
Υγιεινή των δοντιών
- Σχεδόν οι μισοί μαθητές βουρτσίζουν τα δόντια τους περισσότερο από μία φορά την ημέρα.
- Ένας στους 10 εφήβους, κυρίως τα αγόρια, βουρτσίζουν σπάνια τα δόντια τους.
Παρά την αδιαμφισβήτητη όμως σημαντικότητα της υγιεινής διατροφής, οι έφηβοι στην εποχή μας έχουν αυξήσει τις ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες (π.χ. έτοιμα γεύματα, συχνή κατανάλωση γλυκών, αναψυκτικών, παράλειψη πρωινού, ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών), όπως έχει επισημανθεί διεθνώς.11,12 Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν, επίσης, δείκτη γενικότερης παραμέλησης της φροντίδας του σώματος και της υγείας (π.χ. παραμέληση της στοματικής υγιεινής, περιορισμένη φυσική δραστηριότητα) και συχνά συνδέονται με άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, χρήση αλκοόλ και κάνναβης, παραβατική συμπεριφορά, μη ασφαλείς σεξουαλικές επαφές).
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα διαχρονικά ευρήματα της παρούσας έρευνας, από το 1998 έως το 2010 καταγράφεται αυξητική τάση στο ποσοστό των εφήβων με σωματικό βάρος μεγαλύτερο του ενδεδειγμένου για την ηλικία και το φύλο τους (υπέρβαροι ή παχύσαρκοι). Μια άλλη πρόσφατη έρευνα στον ελληνικό πληθυσμό ηλικίας 10-12 ετών επισημαίνει ότι το ποσοστό υπέρβαρων παιδιών το 2010 είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα.20 Κατά συνέπεια, αναδεικνύεται η ανάγκη για περισσότερες και συστηματικότερες παρεμβάσεις πρόληψης της παχυσαρκίας, οι οποίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν και τις μικρότερες ηλικίες.
Πηγές άρθρου:
- Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής: https://www.epipsi.gr/images/Documents/HBSC/Fylladia2014/HBSC2014GR_05_DiatrofiAskisiSwma.pdf