Κορωνοϊός COVID-19: Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS)

Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) είναι μια σοβαρή, δυνητικά απειλητική για τη ζωή ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από έναν προηγουμένως μη αναγνωρισμένο ιό από την οικογένεια των Κορωνοϊών (Coronaviridae). Αυτός ο ιός έχει ονομαστεί SARS που σχετίζεται με τους κορωνοϊούς (SARS-CoV). Προηγουμένως, οι κορονοϊοί ήταν περισσότερο γνωστοί ως η δεύτερη πιο συχνή αιτία του κοινού κρυολογήματος.

Από το ξέσπασμα του 2002-2003 του SARS, ξεκίνησε αρχικά στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της νότιας Κίνας, πριν από την εξάπλωσή του στο Χονγκ Κονγκ, τις γειτονικές χώρες στην Ασία, και τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της επιδημίας του 2002-2003. Τελικά συμμετείχαν περισσότερα από 8000 άτομα σε όλο τον κόσμο, οι παγκόσμιες προσπάθειες όμως έχουν ουσιαστικά εξαλείψει τον SARS ως απειλή. Δεν έχουν αναφερθεί άλλες περιπτώσεις.

Σημεία και συμπτώματα

Η κλινική πορεία του SARS ακολουθεί γενικά ένα τυπικό μοτίβο.

Στάδιο 1: Αρχίζει 2-7 ημέρες μετά την επώαση, διαρκεί 3-7 ημέρες, και χαρακτηρίζεται από:

Πυρετός (>100,4°F [38°C])

• Κόπωση
  
• Πονοκεφάλους
  
• Ρίγη
  
• Μυαλγίες
  
• Δυσφορία
  
• Ανορεξία
  

Τα λιγότερο συνηθισμένα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Παραγωγή πτυέλων
  
• Πονόλαιμο
  
• Κόρυζα: (καταρροϊκή φλεγμονή των βλεννογόνων στη μύτη, που προκαλείται ειδικά από κρυολόγημα ή από αλλεργικό πυρετό.)
  
• Ναυτία και έμετος
  
• Ζάλη
  
• Διάρροια
  

Στάδιο 2: είναι η φάση της κατώτερης αναπνευστικής οδού και χαρακτηρίζεται από:

• Ξηρός βήχας
  
• Δύσπνοια
  
• Προοδευτική υποξαιμία σε πολλές περιπτώσεις
  
• Αναπνευστική ανεπάρκεια που απαιτεί μηχανικό αερισμό σε ορισμένες περιπτώσεις
  

Διάγνωση

Οι αρχικές εξετάσεις σε ασθενείς για τους οποίο υπάρχουν υπόνοιες ότι έχουν SARS περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Παλμική οξυμετρία
  
• Καλλιέργειες αίματος
  
• Καλλιέργεια και χρώση κατά Gram των πτυέλων.
  
• Δοκιμές ιογενούς αναπνευστικού παθογόνου, ιδίως για τους ιούς της γρίπης Α και Β και του αναπνευστικός συγκυτιακού ιού.
  
• Η δοκιμασία για legionella και πνευμονιοκοκκικού ουροποιητικού αντιγόνου πρέπει επίσης να ληφθεί υπ’όψιν.
  
• Στοιχεία από την περίοδο 2002-2003 δείχνουν ότι το SARS μπορεί να συσχετιστεί με τα ακόλουθα εργαστηριακά ευρήματα: Μέτρια λεμφοπενία, λευκοπενία και θρομβοπενία: Τα λευκά αιμοσφαιρία (WBC) μετρούν λιγότερο από 3,5 x10⁹/L και λεμφοπενία μικρότερη από περίπου 1 x10⁹/L, ήπια υπονατριαιμία και υποκαλιαιμία, αυξημένα επίπεδα γαλακτικής αφυδρογονάσης, αλανίνο-αμινοτρανσφεράσης και ηπατικής τρανσαμινάσης, αυξημένα επίπεδα κρεατίνο-κινάσης.
  

Σύμφωνα με τις οδηγίες των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), η εργαστηριακή διάγνωση της λοίμωξης SARS-CoV καθορίζεται με βάση την ανίχνευση οποιουδήποτε από τα ακόλουθα με επικυρωμένη δοκιμή, με επιβεβαίωση σε εργαστήριο αναφοράς.

• Αντισώματα ορού σε SARS-CoV σε ένα μόνο δείγμα ορού.
  
• Τετραπλάσια ή μεγαλύτερη αύξηση του τίτλου αντισωμάτων SARS-CoV μεταξύ δειγμάτων ορού οξείας και αναρρωτικής φάσης που έχουν δοκιμαστεί παράλληλα.
  
• Αρνητικό αποτέλεσμα δοκιμής αντισωμάτων SARS-CoV σε ορό οξείας φάσης και θετικό αποτέλεσμα δοκιμής αντισωμάτων SARS-CoV στον ορό αναρρωτικής φάσης που εξετάζεται παράλληλα.
  
• Απομόνωση στην κυτταροκαλλιέργεια του SARS-CoV από κλινικό δείγμα, με επιβεβαίωση με τη χρήση δοκιμής επικυρωμένης από το CDC.
  
• Ανίχνευση του SARS-CoV RNA  μέσω RT-PCR επικυρωμένη από το CDC, με επιβεβαίωση σε εργαστήριο αναφοράς, από δύο κλινικά δείγματα από διαφορετικές πηγές ή δύο κλινικά δείγματα που συλλέγονται από την ίδια πηγή σε 2 διαφορετικές ημέρες.
  
• Ακτινογραφία θώρακος: Διάμεσες διηθήσεις μπορεί να παρατηρηθούν νωρίς στην πορεία της νόσου.Καθώς η νόσος εξελίσσεται, η εκτεταμένη θολερότητα επηρεάζει μεγάλες περιοχές, γενικά ξεκινώντας από τα χαμηλότερα πεδία των πνευμόνων.
  
• Η αξονική τομογραφία υψηλής ανάλυσης (HRCT) είναι αμφιλεγόμενη στην αξιολόγηση του SARS, αλλά μπορεί να εξεταστεί όταν το SARS είναι μια ισχυρή κλινική πιθανότητα παρά τις φυσιολογικές ακτινογραφίες θώρακος.
  

Διαχείριση

Δεν υπάρχει οριστικό πρωτόκολλο φαρμάκων ειδικά για τον SARS, έχουν αναπτυχθεί και δοκιμάζονται διάφορα θεραπευτικά σχήματα με περισσότερη ή λιγότερα αποδεδειγμένη επιτυχία. Το CDC συνιστά ότι οι ασθενείς που υπάρχουν υπόνοιες ή έχουν επιβεβαιωθεί ότι έχουν SARS λαμβάνουν την ίδια θεραπεία που θα χορηγηθεί εάν είχαν οποιαδήποτε σοβαρή, κοινότητα-επίκτητη πνευμονία.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα μέτρα:

• Απομονώστε επιβεβαιωμένους ή ύποπτους ασθενείς και παρέχετε επιθετική θεραπεία σε νοσοκομειακό περιβάλλον
  
• Ο μηχανικός αερισμός και η κρίσιμη επεξεργασία προσοχής μπορούν να είναι απαραίτητες κατά τη διάρκεια της ασθένειας.
  
• Ένας ειδικός λοιμωξιολόγος, ένας πνευμονολόγος, ή/και ένας ειδικός εντατικολόγος θα πρέπει να οδηγεί την ιατρική ομάδα.
  
• Η επικοινωνία με τις τοπικές και κρατικές υπηρεσίες υγείας, το CDC και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι κρίσιμη.
  

Παθοφυσιολογία

Οι πνεύμονες και ο γαστρεντερικός σωλήνας έχουν αποδειχθεί ότι είναι τα μόνα και μείζονα συστήματα οργάνων που υποστηρίζουν τον πολλαπλασιασμό του sars-CoV.

Μετά την εγκατάσταση της λοίμωξης, ο SARS-CoV προκαλεί βλάβη των ιστών από άμεσες επιδράσεις στα κύτταρα ξενιστή και έμμεσες συνέπειες που προκύπτουν από την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή. Οι αυτοψίες κατέδειξαν αλλαγές που περιορίζονταν κυρίως στον πνευμονικό ιστό, όπου η διάχυτη κυψελιδική βλάβη ήταν το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό.

Τα πολυπύρηνα συγκυτιακά γιγαντιαία κύτταρα θεωρήθηκαν χαρακτηριστικά του SARS, αλλά σπάνια τα είδαμε.

Ανοσολογικά, το SARS χαρακτηρίζεται από μια φάση καταιγίδας κυτοκινών, με διάφορες χημειοκίνες και κυτοκίνες να αυξάνονται.

Πηγές

Οι Coronaviruses (CoVs) βρίσκονται σε ένα ευρύ φάσμα των ζωικών ειδών, συμπεριλαμβανομένων των γατών, σκύλων, χοίρων, κουνέλια, βοοειδή, ποντίκια, αρουραίοι, κοτόπουλα, φασιανοί, γαλοπούλες, και φάλαινες, καθώς και στον άνθρωπο. Προκαλούν πολυάριθμες κτηνιατρικές ασθένειες (π.χ., λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών, μολυσματική βρογχίτιδα των πτηνών). Μπορούν επίσης να προκαλέσουν λοίμωξη της ανώτερης και, πιο συχνά, της κατώτερης αναπνευστικής οδού στον άνθρωπο.

Ο SARS-CoV δεν είχε κυκλοφορήσει σε σημαντικό βαθμό στον άνθρωπο πριν από το 2003 και εισήχθη στον άνθρωπο από τα ζώα. Στοιχεία μετά την έναρξη της επιδημίας έδειξαν ότι τα ζώα στις αγορές της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ στην Κίνα μπορεί να ήταν η πηγή της ανθρώπινης μόλυνσης. Ωστόσο, το SARS-CoV, όπως και οι ιοί, δεν βρέθηκαν σε ζώα πριν από την άφιξή τους στις αγορές.

Έχει βρεθεί ένα ευρύ φάσμα άλλων coronaviruses σε νυχτερίδες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι νυχτερίδες είναι η πιο πιθανή δεξαμενή ζώων για την επιδημία SARS. Η μόλυνση από SARS σε ζώα πριν από την άφιξη στις αγορές ήταν ασυνήθιστη, και αυτά τα ζώα δεν ήταν πιθανώς η αρχική δεξαμενή της εστίας, αν και μπορεί να ενήργησαν ως ενισχυτικοί ξενιστές. Η εγγύτητα στην οποία οι άνθρωποι και τα ζώα ζουν στην αγροτική νότια Κίνα μπορεί να έχει οδηγήσει στη μετάδοση του ιού στον άνθρωπο.

Ο ιός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV)

Ο ιός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV) παλαιότερα αναφέρεται ως νέος κοροναϊός (NCoV), ένας νέος ιός από την ίδια οικογένεια με τον ιό του κοινού κρυολογήματος και το SARS-CoV, εμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή το 2012, με κάποια πρόσφατα καταγεγραμμένα κρούσματα στη Βρετανία και τη Γαλλία μεταξύ των ταξιδιωτών στη Μέση Ανατολή. Αν και σχετίζεται μόνο μακρινά με τον SARS-CoV, ο MERS-CoV είναι επίσης προφανώς ζωονοσογόνου προέλευσης και προκαλεί σοβαρή αναπνευστική νόσο, πυρετό, βήχα, και αναπνευστικές δυσκολίες.

Σύμφωνα με την ΠΟΥ, είναι δυνατόν να περάσει το MERS-CoV μεταξύ των ανθρώπων, αλλά μόνο μετά από παρατεταμένη επαφή. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο ιός είναι σε θέση να διατηρήσει γενικευμένη μετάδοση στις κοινότητες, ένα σενάριο που θα αυξήσει το φάντασμα μιας πανδημίας. Αν και δεν υπάρχει επί του παρόντος διαθέσιμο συγκεκριμένο εμβόλιο ή φάρμακο για το MERS- CoV, οι ασθενείς έχουν ανταποκριθεί στη θεραπεία.

Οι έγκαιρες ενημερώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με το πού εμφανίζονταν οι περιπτώσεις SARS, τα κλινικά και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά της λοίμωξης, οι εργαστηριακές μέθοδοι, οι στρατηγικές για τον έλεγχο της εξάπλωσης της νόσου και η εντατική συνεργατική παγκόσμια ανταπόκριση στο SARS ήταν επίσης υπεύθυνα για την αποτελεσματική πρόληψη μιας παγκόσμιας πανδημίας.

Οι παγκόσμιες προσπάθειες αναγνώρισης και έρευνας του CoV έχουν ουσιαστικά εξαλείψει το SARS ως απειλή. Αν και πολλά έχουμε ήδη μάθει για τον ιό, οι συνεχιζόμενες προσπάθειες γίνονται για να τον κατανοήσουμε καλύτερα με την ελπίδα της ανάπτυξης φαρμάκων και εμβολιασμών για τη διατήρηση της καταστολής του. Οι παγκόσμιες οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ΠΟΥ, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention-CDC), και τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) εξακολουθούν να διευκολύνουν την έρευνα για τον ιό και την οικογένειά του.

Μετάδοση

Ο SARS πιστεύεται ότι μεταδίδεται κυρίως μέσω στενής επαφής πρόσωπο με πρόσωπο, μέσω της μετάδοσης σταγονιδίων. Οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν περιλάβει τα πρόσωπα που έζησαν με ή φρόντισαν για ένα πρόσωπο με SARS ή που είχαν την έκθεση στις μολυσμένες εκκρίσεις από έναν ασθενή με SARS. Ορισμένοι ασθενείς που νόσησαν μπορεί να έχουν κόλλησαν τον SARS- CoV όταν το δέρμα, το αναπνευστικό σύστημα ή οι βλεννογόνοι τους ήρθαν σε επαφή με μολυσματικά σταγονίδια που προωθήθηκαν στον αέρα από έναν ασθενή με SARS που έβηξε ή φταρνίστηκε.

Πρόγνωση

Τα στοιχεία της ΠΟΥ δείχνουν ότι η θνησιμότητα από SARS είναι ιδιαίτερα μεταβλητή. Το ποσοστό θνησιμότητας έχει διαπιστωθεί ότι κυμαίνεται από λιγότερο από 1% σε ασθενείς ηλικίας κάτω των 24 ετών έως περισσότερο από 50% σε ασθενείς ηλικίας 65 ετών και άνω. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων, έχουν συσχετιστεί με:

• Μεγαλύτερη ηλικία
  
• Χρόνια λοίμωξη από ηπατίτιδα Β
  
• Εργαστηριακά χαρακτηριστικά - λεμφοπενία και λευκοκυττάρωση, αυξημένα επίπεδα γαλακτικής αφυδρογονάσης, ηπατίτιδα, υψηλό φορτίο ιού SARS-CoV και νόσοι όπως ο σακχαρώδης διαβήτης
  

Μια μελέτη των επιζώντων SARS διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι από αυτούς είχαν σημαντική βελτίωση κλινικά, ακτινολογικά, και σε μελέτες πνευμονικής λειτουργίας τους. Ωστόσο, το 27,8% των ασθενών εξακολουθούσε να παρουσιάζει μη φυσιολογικές ακτινογραφίες μετά από 12 μήνες. Σημαντικές μειώσεις της ικανότητας διάχυσης του μονοξειδίου του άνθρακα και της ικανότητας άσκησης (απόσταση 6 λεπτών με τα πόδια) τεκμηριώθηκαν επίσης σε 12 μήνες. Πολυνευροπάθεια και μυοπάθεια που σχετίζονται με σοβαρή ασθένεια, αγγειακή νέκρωση (πιθανώς που προκαλείται από τα στεροειδή), τοξικότητα στεροειδών, και ψύχωση ήταν μερικά από τα άλλα μακροχρόνια συνέχεια που παρατηρήθηκαν στους επιζώντες από SARS.

Νοσηρότητα και θνησιμότητα

Ο SARS μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές ασθένειες και επιπλοκές που απαιτούν νοσηλεία, εντατική θεραπεία, και μηχανικό αερισμό.

Παρατηρήθηκαν ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας σε ηλικιωμένους ασθενείς. Το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας του SARS ήταν περίπου 10%. Σύμφωνα με το CDC και τον ΠΟΥ, το ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών υπερβαίνει το 50%.